Een persoonlijk dilemma in Schotland

In het BMJ (5 augustus 2014; 349) verscheen een kort artikel van een arts in Schotland die zich afvraagt of hij statines moet gaan gebruiken gezien zijn risico op hart- en vaatziekten. Hier zijn (vertaalde) relaas over een moeilijke beslissing:

“Afkomstig uit Zuid-Azië maar wonend in Schotland, heb ik volgens de Schotse Health and Ethnicity Linkage studie een verhoogd risico op hart- en vaatziekten (HVZ). Bevriende cardiologen en collega’s adviseerden me om statines te gebruiken. Om hierover een beslissing te nemen ben ik op zoek gegaan naar de numbers needed to treat (NNT). Ik ben namelijk hoogleraar Public Health en gespecialiseerd in de preventie van HVZ en diabetes, vooral in Zuid-Aziatische bevolkingsgroepen, dus is het belangrijk een goede keuze te maken om redenen van gezondheid en reputatie.

De getallen vond ik in een Cochrane systematic review uit 2013. Hierin wordt een NNT van 167 genoemd voor mensen met een laag risico (<1% risico per jaar op HVZ) en 67 voor mensen met een matig risico (1-2%). Bij patiënten met diabetes is het risico hoger. Dus, 1000 patiënten met een laag risico zouden 5 jaar lang statines moeten nemen om 6 ernstige hart-of vaatziekten te voorkomen. Tien procent van de behandelde mensen zouden spierklachten als bijwerking ervaren. De conclusie van de review was dat de voordelen van de behandeling bij laag-risico mensen duidelijk opwegen tegen risico’s en dat statines daarom de epidemie van HVZ bij Indiase mensen zouden kunnen inperken.

Mijn eigen risicofactoren voor HVZ zijn een Indiase achtergrond, een positieve familiegeschiedenis voor HVZ en mijn leeftijd (61). Volgens de Q-risk calculator (www.qrisk.org/lifetime/index.php) is mijn risico op HVZ in de komende 10 jaar 13% als ik geen rekening houd met mijn familiegeschiedenis en 22% als ik dat wel doe. Elf andere reken-tools gaven wisselende resultaten en sommige gaven NNT’s van 22-40.

I besloot om nu geen statines te gaan gebruiken. Zelfs met NNT’s, een medische opleiding, bestudering van dit onderwerp en advies van bevriende cardiologen, vond ik de beslissing moeilijk.  De waardes en overtuigingen van de medische beroepsgroep bepalen de beslissing van het publiek waarschijnlijk meer dan de evidence.”