In de kinderchirurgie worden beslissingen altijd genomen in samenspraak met de patiënt en/of de wettelijke vertegenwoordigers, meestal de ouders¹. Kinderen jonger dan 12 jaar hebben geen wettelijke zeggenschap, maar dat wil niet zeggen dat zij niet gekend worden in de besluitvorming zodra zij daartoe in staat zijn.

Die grens is niet voor alle kinderen gelijk: voor de meesten geldt dat zij vanaf een jaar of zes mee kunnen praten en vooruit kunnen kijken voor een periode van dagen tot weken. Maar kinderen met een medische voorgeschiedenis, zoals een aangeboren afwijking of kwaadaardige tumor, zijn vaak al vroeger rijp. Vanaf de leeftijd van 12 jaar hebben kinderen ook juridisch medezeggenschap, en dat kan soms botsen met de beslissingen van de ouders.

Daarvan volgt hier een voorbeeld:

In ons kinderchirurgisch centrum loopt een onderzoek naar de veiligheid en effectiviteit van de behandeling van acute blindedarm ontsteking met antibiotica in plaats van operatie. Daarvoor komen in aanmerking de kinderen die een blindedarm ontsteking hebben waarbij geen sprake is van perforatie of buikvliesontsteking. Door lichamelijk onderzoek, en met behulp van laboratorium onderzoek en echografie is dat vrij nauwkeurig vast te stellen. De meeste ouders en kinderen zijn eigenlijk wel opgelucht als ze horen dat de behandeling met antibiotica kan beginnen en dat een operatie niet direct en wellicht in het geheel niet nodig is.

Maar het ‘geloof’ dat een ontstoken blindedarm zo spoedig mogelijk moet worden verwijderd, heeft niet alleen bij chirurgen maar ook bij veel ouders stevig wortel geschoten. Het kost dan ook wel eens moeite om ouders ervan te overtuigen dat behandeling met antibiotica onder zorgvuldige observatie in het ziekenhuis een veilige methode is. Ongeveer een derde van de ouders kiest toch voor een operatie en hun kind volgt dat. Wij gaan als kinderchirurgen dan mee in dit besluit en opereren.

Onlangs kwam Lars², een 13-jarige jongen met acute blindedarm ontsteking op het spreekuur, die aan alle criteria voldeed om met antibiotica te worden behandeld. Na uitleg van ons onderzoek en voorstel om niet te opereren maar antibiotica te geven, reageerden zijn beide ouders enthousiast, maar ….. Lars niet. Hij
stond erop de traditionele behandeling te krijgen en voelde er niets voor om als proefkonijn te dienen. Ook na een uitvoerig gesprek samen met de ouders bleef Lars bij zijn mening. Zijn ouders stemden er uiteindelijk mee in dat operatie dan de beste oplossing was. En zo is het geschied: de ontstoken blindedarm werd verwijderd en Lars kon de volgende dag beginnen aan een leven zonder blindedarm.

¹ Hierbij is van belang dat beide ouders hun toestemming moeten geven, een voorwaarde die in geval van relationele problemen weleens moeilijkheden kan opleveren.

² Niet zijn echte naam.